Toekomstige warmtenetten open, verplicht en gesubsidieerd

De warmtevisie die het ministerie van Economische Zaken onlangs uitbracht, maakt duidelijk dat duurzame warmtenetten de toekomst hebben. Minister Kamp wil zo onze afhankelijkheid van Gronings aardgas verminderen.

Naast elektriciteit en aardgas zal warmte als derde ‘energiedrager’ ingezet worden. En dat is een logische keus, want zoals de warmtevisie duidelijk maakt, er zijn duurzame warmtebronnen in overvloed beschikbaar. Toch is warmte als energiedrager minder ideaal dan gas of elektriciteit. De verliezen tijdens en de benodigde hulpenergie voor het warmtetransport zijn relatief groot. En de benodigde infrastructuur is relatief kostbaar. Warmtenetten zijn lokaal en dat beperkt het aantal aanbieders en afnemers; terwijl de gas- en elektriciteitsnetten tot buiten Europa reiken.
De warmtevisie is duidelijk over die obstakels, maar geeft ook aan hoe die overwonnen kunnen worden. Samengevat: de warmtenetten van de toekomst zullen open, verplicht en gesubsidieerd zijn. Met open netten bedoelt Kamp dat er meerdere warmte aanbieders actief zullen zijn. Zo ontstaat een marktmechanisme dat de prijzen beheerst. En het vergroot de leveringszekerheid. Waarschijnlijk komt er ook een aansluitverplichting. Kamp zinspeelt er op dat in gebieden waar een warmtenet komt, de beheerder van het gasnet te ontheffen van de verplichting om een gasaansluiting te realiseren. Tegelijkertijd denkt Kamp dat gemeentes in gebieden met een warmtenet een aansluitplicht voor nieuwbouw op kunnen leggen. Naast open en verplicht zullen toekomstige warmtenetten, waarschijnlijk, gesubsidieerd zijn. De minister erkent aan de ene kant dat warmtenetten vaak duurder zijn en dat dat onvermijdelijk is. Anderzijds onderschrijft de minister ook de warmtewet, die consumenten beschermt tegen hoge warmtetarieven. Volgens de warmtewet mogen warmte afnemers niet meer betalen dan ze zouden betalen indien ze zelf warmte met een gasketel zouden opwekken. Daar lijkt nog een kloof te gapen: Zolang de warmtewet van kracht is, zijn warmtenetten niet snel rendabel te exploiteren. De minister zegt het nergens expliciet, hij gaat eerst een integraal rekenmodel ontwikkelen, maar het lijkt onvermijdelijk dat de aanleg van warmtenetten gesubsidieerd moet gaan worden.