Warm met een waxinelichtje

Zeer energiezuinige woningen hebben nauwelijks nog een warmtebron nodig omdat er bijna geen warmte verloren gaat. Rekentechnisch ligt dat verlies zo laag dat een nul op de meter woning met een waxinelichtje verwarmd kan worden. Op 24 maart refereert stroomversnelling voorzitter Leen van Dijke aan dat idee, in een artikel dat het FD aan NoM-woningen wijdt. Van Dijke lijkt er zelf niet helemaal van overtuigd, zegt ‘bij wijze van spreken’, maar wie het narekent ziet wel dat het klopt. Dat ene waxinelichtje is een gemiddelde, op een koude winterdag zullen er twee of drie branden, maar tijdens een zonnige voorjaarsdag kunnen alle waxinelichtjes uit. Dit is het idee: wanneer je het hele stookseizoen lang continu een waxinelichtje brandt, heb je uiteindelijk evenveel warmte opgewekt als een gasketel die 100 m3 verbruikt. En, ja, dat is ongeveer het prognoseverbruik van passiefhuizen en nul-op-de-meterwoningen.

Een gedachte experiment: We gaan er van uit dat de berekeningen kloppen, dat de woning vakkundig is gebouwd en dat een waxinelichtje, een haarfohn of een ander kleine warmtebron genoeg is om het huis op temperatuur te houden. Wat is de ratio om vele duizenden euro’s te investeren in een warmte installatie (bijvoorbeeld een warmtepomp of pelletketel) voor een huis dat nauwelijks warmte nodig heeft? Is het niet veel logischer dat de energiezuinige huizen van de toekomst worden verwarmd op een eenvoudige en goedkope manier? Dat is de eerste observatie over energieneutrale woningen: het lijkt logisch en rendabel om daarin eenvoudige warmtetechnieken (elektrisch verwarmen?) te te passen.

En wat gebeurt er in de zomer, in een zwaar geisoleerd huis dat met een klein beetje warmte in de winter al op 20 graden komt? Nou, dat is simpel: wanneer de zon schijnt, komt er via de ramen  heel veel warmte binnen. Fors veel meer dan de warmte van een waxinelichtje. Het wordt dus erg warm binnen. Uit evaluaties van energiezuinige woningen is dat al terug te zien: steeds duidelijker wordt dat bewoners oververhitting in de zomer als probleem benoemen.

Maken die twee aandachtspunten dat we dan maar niet energiezuinig moeten bouwen? Nee, natuurlijk niet. Maar we moeten er wel rekening mee houden dat deze woningen anders ‘werken’. De warmtehuishouding is echt anders. Het geld dat nu nog in dure warmtetechnieken wordt geinvesteerd, kan beter besteed worden aan buitenzonwering, openingen voor zomernachtventilatie en andere maatregelen om de woning in de zomer koel en comfortabel te houden.

Bureau Kent werkt in enkele projecten aan dat spoor, en onderzoekt ook de ruimte die de EPC-norm NEN 7120 en de norm voor Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) voor deze zienswijze bieden.